1.5 モード関数の内積について(TE-TE,TM-TM)

 2つのモードともTEモード,あるいはTMモードの場合, \begin{gather} I_{mn} = \iint_S \VEC{e}_m \cdot \VEC{e}_n \ dS = \iint_S \VEC{h}_m \cdot \VEC{h}_n \ dS = \iint_S \big( \nabla_t \Psi_m \big) \cdot \big( \nabla_t \Psi_n \big) dS \end{gather} 2次元演算子$\nabla _t$を用いたグリーンの第一定理, および$\Psi_n$の方程式($\nabla _t^2 \Psi_n + k_{c,n}^2 \Psi_n =0$)より, \begin{eqnarray} I_{mn} &=& -\iint_S \Psi_m \nabla ^2_t \Psi_n dS + \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma \nonumber \\ &=& k_{c,n}^2 \iint_S \Psi_m \Psi_n dS + \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma \end{eqnarray} 同一モードのとき($m=n$), \begin{gather} I_{nn} = k_{c,n}^2 \iint_S \Psi_n^2 dS + \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma \end{gather} 境界条件として$C$上で $\Psi_n=0$ あるいは $\frac{\partial \Psi_n}{\partial n}=0$ のとき,第2項はゼロゆえ, \begin{gather} I_{nn} = k_{c,n}^2 \iint_S \Psi_n^2 dS \end{gather} $I_{nn} \neq 0$ のとき,モード関数は次のように正規化して定義される. \begin{gather} I_{nn} = \iint_S \VEC{e}_n \cdot \VEC{e}_n \ dS = \iint_S \VEC{h}_n \cdot \VEC{h}_n \ dS = k_{c,n}^2 \iint_S \Psi_n^2 dS \equiv 1 \end{gather} 一方,異なるモードのとき($m \neq n$), $\Psi_m$と$\Psi_n$を交換してグリーンの第一定理を適用し同様に求めると, \begin{gather} I_{mn} = k_{c,m}^2 \iint_S \Psi_n \Psi_m dS + \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \end{gather} これより,$I_{mn}$を消去すると次の関係式が得られる. \begin{align} &k_{c,n}^2 \iint_S \Psi_m \Psi_n dS + \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma \nonumber \\ &= k_{c,m}^2 \iint_S \Psi_n \Psi_m dS + \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \end{align} 変形して, \begin{gather} \big( k_{c,m}^2 - k_{c,n}^2 \big) \iint_S \Psi_m \Psi_n dS = \oint _C \left( \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} - \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} \right) d\sigma \end{gather} $k_{c,m} \neq k_{c,n}$のとき, \begin{gather} \iint_S \Psi_m \Psi_n dS = \frac{1}{k_{c,m}^2 - k_{c,n}^2} \oint _C \left( \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} - \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} \right) d\sigma \end{gather} したがって,$I_{mn}$は次のようになる($k_{c,m} \neq k_{c,n}$). \begin{gather} I_{mn} = \frac{1}{k_{c,m}^2 - k_{c,n}^2} \left( k_{c,m}^2 \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma - k_{c,n}^2 \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \right) \end{gather} 境界条件として$C$上で $\Psi_m, \Psi_n=0$ あるいは $\displaystyle{\frac{\partial \Psi_m}{\partial n}, \frac{\partial \Psi_n}{\partial n}=0}$ のとき,右辺はゼロとなり, $I_{mn} =0$ が成立しモードの直交性を確認できる.一方,$k_{c,m} = k_{c,n}$のとき, \begin{gather} \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma = \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \end{gather} ロピタルの定理より$^\dagger$, \begin{eqnarray} \iint_S \Psi_m \Psi_n dS &=& \lim _{k_{c,n} \to k_{c,m}} \frac{\displaystyle{\frac{d}{dk_{c,n}} \oint _C \left( \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} - \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} \right) d\sigma}}{ \displaystyle{\frac{d}{dk_{c,n}} \left(k_{c,m}^2 - k_{c,n}^2 \right)}} \nonumber \\ &=& -\frac{1}{2k_{c,n}} \oint _C \left( \Psi_m \frac{\partial^2 \Psi_n}{\partial k_{c,n} \partial n} - \frac{\partial \Psi_n}{\partial k_{c,n}} \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} \right) d\sigma \end{eqnarray} 逆に,${k_{c,m} \to k_{c,n}}$としてロピタルの定理を用いると, \begin{gather} \iint_S \Psi_m \Psi_n dS = -\frac{1}{2k_{c,m}} \oint _C \left( \Psi_n \frac{\partial^2 \Psi_m}{\partial k_{c,m} \partial n} - \frac{\partial \Psi_m}{\partial k_{c,m}} \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} \right) d\sigma \end{gather} したがって,$I_{mn}$は次のようになる. \begin{eqnarray} I_{mn} &=& -\frac{k_{c,m}}{2} \oint _C \left( \Psi_n \frac{\partial^2 \Psi_m}{\partial k_{c,m} \partial n} - \frac{\partial \Psi_m}{\partial k_{c,m}} \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} \right) d\sigma + \oint _C \Psi_n \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \nonumber \\ &=& -\frac{k_{c,n}}{2} \oint _C \left( \Psi_m \frac{\partial^2 \Psi_n}{\partial k_{c,n} \partial n} - \frac{\partial \Psi_n}{\partial k_{c,n}} \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} \right) d\sigma + \oint _C \Psi_m \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma \end{eqnarray} 境界条件として,$C$上で $\Psi_m, \Psi_n=0$ が与えられていれば, \begin{gather} I_{mn} = \frac{k_{c,m}}{2} \oint _C \frac{\partial \Psi_m}{\partial k_{c,m}} \frac{\partial \Psi_n}{\partial n} d\sigma = \frac{k_{c,n}}{2} \oint _C \frac{\partial \Psi_n}{\partial k_{c,n}} \frac{\partial \Psi_m}{\partial n} d\sigma \end{gather} あるいは,境界条件として,$C$上で $\frac{\partial \Psi_m}{\partial n}, \frac{\partial \Psi_n}{\partial n}=0$ が与えられていれば, \begin{gather} I_{mn} = -\frac{k_{c,m}}{2} \oint _C \Psi_n \frac{\partial^2 \Psi_m}{\partial k_{c,m} \partial n} d\sigma = -\frac{k_{c,n}}{2} \oint _C \Psi_m \frac{\partial^2 \Psi_n}{\partial k_{c,n} \partial n} d\sigma \end{gather} これより,特別な場合として$m=n$のとき,つまり同一モードでは, $\Psi _m = \Psi _n$ とおいて正規化係数の計算が行える.